一汁三菜: Ichijyu – sansai (1 món soup và 3 món ăn)
Cơm ăn cùng với một món soup, 3 món thức ăn (1 món chính và 2 món phụ) là công thức cơ bản cho một bữa ăn theo kiểu Nhật Bản.
Soup: misoshiru, canh rong biển…
Món chính: các món thịt, cá nướng, ninh hầm…
Món phụ 1: rau luộc, rau trộn theo cách truyền thống Aeru Mono…
Món phụ 2: đậu ninh, dưa muối, cà muối…
Tuy tổng cộng có 4 món nhưng do số 4 đồng âm với chữ “tử” nên người Nhật đã gọi tránh theo kiểu 1+3 khi nhắc đến những món cơ bản trong một thực đơn truyền thống.

Một suất ăn theo kiểu Ichijyu – sansai

調味料: Gia vị
Gia vị trong chế biến món ăn theo kiểu truyền thống bao gồm các gia vị cơ bản có các chữ cái bắt đầu là さ(sa) – し(shi) -す(su) – せ(se) – そ(so)
・さ: 砂糖: sato: đường
・し: 塩: shio: muối
・す: 酢: su: giấm
・せ: 醤油: seiyu (theo cách đọc của ngày xưa): nước tương
・そ: 味噌: Miso
Thứ tự nêm nếm gia vị cũng theo trình tự như trên là tốt nhất. So với các gia vị khác thì đường có các phân tử lớn hơn, do đó khó thẩm thấu hơn nên cần nêm trước. Còn giấm, nước tương và miso cho vào sau cùng để giữ được hương thơm của nó.

赤飯: Sekihan (xôi đậu đỏ)
Kowameshi (hay còn gọi là Okowa) là món cơm nếp nấu với đậu và Sekihan là Kowameshi nấu với đậu đỏ được ăn vào các dịp mừng như sinh nhật, mừng thọ, tốt nghiệp…
Người Nhật cho rằng màu đỏ có khả năng trừ tà nên Sekihan cũng được tin là mang một sức mạnh hộ mệnh như vậy. Tuy nhiên, cũng có địa phương có phong tục ăn Sekihan vào những lúc không may (động đất, hỏa hoạn, ngập lụt…). Như ở Kyoto ngày xưa, người ta ăn Kowameshi nấu với đậu trắng vào những dịp mừng, còn ăn Sekihan khi gặp điều không may bởi họ tin Sekihan sẽ thay đổi vận hạn, họa sẽ chuyển thành phúc.

Ăn những thực phẩm đầu mùa
Những rau củ, trái cây, cá… thu hoạch đầu tiên trong năm được dâng lên cho trời phật. Từ thời Edo đã có quan niệm rằng ăn trái đầu mùa có thể kéo dài tuổi thọ 75 ngày và dù đắt đỏ nhưng vẫn có rất nhiều người tìm mua.
Cá ngừ – cá hồi – cà tím và nấm Kinoko là 4 loại rất được ưa chuộng, được xem là “tứ thiên vương”. Ngày nay nhờ sự phát triển của khoa học kỹ thuật và phương pháp bảo dưỡng, nhiều loại thực phẩm có thể ăn suốt cả năm nhưng chỉ có những món ăn vào đúng mùa mới thật sự có được hương vị đặc trưng.